Pakiet mobilności

7 kwietnia Rada Unii Europejskiej przyjęła projekt pakietu mobilności, który ma w założeniu zreformować funkcjonowanie sektora transportu drogowego. Niestety, przyjęty pakiet zawiera skrajnie niekorzystne rozwiązania, która znacząco ograniczają dostęp do unijnego rynku polskim przewoźnikom. Nowe przepisy mają rzekomo poprawić warunki pracy kierowców m.in. poprzez wprowadzenie specjalnych zasad delegowania kierowców w transporcie międzynarodowym.

Unijna procedura legislacyjna jest „na ostatniej prostej”. Akty prawne muszą teraz zostać przyjęte przez Parlament Europejski w drugim czytaniu i opublikowane w Dzienniku Urzędowym. Większość ważnych dla nas zmian (o dostępie do rynku i dyrektywy o delegowaniu kierowców) zacznie obowiązywać 18 miesięcy po ich publikacji.

Ważne zmiany:

1. Nowe ograniczenie kabotażowe: „Przewoźnicy nie mogą wykonywać przewozów kabotażowych tym samym pojazdem […] w tym samym państwie członkowskim przez cztery dni od zakończenia przewozu kabotażowego w tym państwie członkowskim;
   
   Zmiany obejmą także zakres dokumentów wymaganych przy kontroli obejmującej realizację przewozów kabotażowych. Należało będzie dodatkowo udokumentować zlecenia z 4 ostatnich dni. Zmiany wymuszą przedstawianie dokumentów już w czasie trwania kontroli drogowej, przy czym dopuszczalne będzie ich dosyłanie w formie elektronicznej z siedziby przedsiębiorstwa.
   
   Rozporządzenie nakaże Państwom członkowskim zintensyfikować kontrole dot. obostrzeń kabotażowych oraz wprowadzić kary wobec „nadawców, spedytorów, wykonawców i podwykonawców” za nieprzestrzeganie tych przepisów;
   
   
2. Transport pojazdami o DMC do 3,5 tony zostanie objęty obowiązkiem uzyskania wspólnotowej licencji i regulacjami dotyczącymi czasu prowadzenia pojazdu oraz obowiązkowych przerw i okresów odpoczynku (rozp. WE 561/2006);
   
   Bez licencji będzie można wykonywać wyłącznie przewozy krajowe; nowa granica DMC to 2,5 tony i dopiero poniżej tej wartości nie będzie obowiązywało unijne rozporządzenie 1071/2009 o warunkach wykonywania zawodu przewoźnika;
   
   Kwotowy wymóg dysponowania kapitałem i rezerwami dla tego segmentu transportu ustalono na 1 800 EUR na pierwszy wykorzystywany pojazd oraz 900 EUR na każdy dodatkowy wykorzystywany pojazd o DMC do 3,5 tony;
   
   Projekt zakłada możliwość zwolnienia z obowiązku zdania egzaminu na certyfikat kompetencji zawodowych przedsiębiorcy, który będzie w stanie wykazać, że przed dniem wejścia w życie zmiany prawa „nieprzerwanie przez okres 10 lat zarządzały przedsiębiorstwem tego samego typu”, tj. prowadzącym transport pojazdami o DMC do 3,5 tony;
   
   Państwa członkowskie będą miały możliwość dać czas na dostosowanie się do nowych wymogów przewoźnikom z DMC do 3,5t i będzie to maksymalnie 21 miesięcy od wejścia w życie zmiany rozporządzenia, a przepisy rozporządzenia 1072/2009 wprost wskazują, że norma nakazująca posiadanie licencji wspólnotowej wchodzi w życie po upływie 21 miesięcy od wejścia w życie pakietu mobilności; czyli w praktyce możemy się spodziewać, że nowe wymogi dla tego segmentu transportu w Polsce powinny zacząć obowiązywać od początku 2022 roku, jeżeli oczywiście nasz rząd w pełnym zakresie wykorzysta maksymalny czas ustalony w rozporządzeniu;
   
   Transport pojazdami o DMC do 3,5 tony zostanie objęty przepisami rozporządzenia (WE) nr 561/2006, a zatem unormowania dotyczące dopuszczalnego czasu prowadzenia pojazdu oraz obowiązkowych przerw i okresów odpoczynku będą miały bezpośrednie zastosowanie do kierowców prowadzącym pojazdy o DMC do 3,5 tony; co więcej, docelowo pojazdu o DMC do 3,5 tony będą miały obowiązek instalacji tachografów;
   
   
3. Pakiet wprowadza protekcjonistyczne wymogi nakazujące wykonywanie szeregu działań w kraju pochodzenia, ograniczając swobodę organizacji działania firmy na wolnym unijnym rynku. Wg nowych przepisów przewoźnik będzie miał obowiązek:
   • POWROTU KAŻDEGO POJAZDU DO KRAJU SIEDZIBY MINIMUM 1 RAZ NA 8 TYGODNI - Pakiet nakazuje „organizować przewozy flotą pojazdów w taki sposób, aby pojazdy, którymi dysponuje przedsiębiorca i które są wykorzystywane w przewozach międzynarodowych, wracały do jednej z baz eksploatacyjnych w tym państwie członkowskim nie później niż w ciągu ośmiu tygodni od jego opuszczenia”;
   • OBOWIĄZEK ODBYWANIA REGULARNYCH ODPOCZYNKÓW W KRAJU SIEDZIBY MINIMUM RAZ NA 4 TYGODNIE - Wg nowych przepisów przedsiębiorstwo transportowe ma obowiązek organizować pracę kierowców w taki sposób, aby umożliwić im powrót do centrum operacyjnego pracodawcy, które jest zwyczajową bazą dla danego kierowcy i w którym rozpoczyna się jego tygodniowy okres odpoczynku, w państwie członkowskim siedziby pracodawcy lub powrót do miejsca zamieszkania kierowcy w każdym okresie czterech kolejnych tygodni, tak aby wykorzystali oni przynajmniej jeden regularny tygodniowy okres odpoczynku lub tygodniowy okres odpoczynku trwający ponad 45 godzin wykorzystywany jako rekompensata za skrócony tygodniowy okres odpoczynku. Jednakże w przypadku gdy kierowca wykorzystał dwa kolejne skrócone tygodniowe okresy odpoczynku zgodnie z ust. 6 przedsiębiorstwo transportowe organizuje pracę tego kierowcy w taki sposób, by mógł on wrócić przed rozpoczęciem regularnego tygodniowego okresu odpoczynku trwającego ponad 45 godzin wykorzystywanego jako rekompensata. Przedsiębiorstwo dokumentuje, w jaki sposób spełnia ten obowiązek, i przechowuje tę dokumentację w swoim lokalu oraz przedstawia ją na żądanie organów kontrolnych
   • Pod przykrywką waki z „firmami skrzynkami pocztowymi” pakiet mobilności wprowadza detalistycznie znormatyzowane wymogi posiadania materialnych substratów działalności w Państwie siedziby przedsiębiorcy, w tym np.
     • obowiązek posiadania lokalu i wszelkiej dokumentacji i sprzętu w siedzibie (co utrudnia rozproszenie organizacyjne firmom, które mają dodatkowe bazy ligistyczne poza krajem siedziby i operują na rynku cross-trade);
     • obowiązek dysponowania kierowcami umiejscowionymi zazwyczaj w bazie eksploatacyjnej w tym państwie członkowskim, proporcjonalnie do wielkości wykonywanych przez przedsiębiorcę przewozów;
     • nakaz, aby w lokalach kraju siedziby przebywał odpowiednio wykwalifikowany personel administracyjny, z którym można skontaktować się w standardowych godzinach pracy;
   
   
   
4. Istotne naruszenie przepisów dotyczących delegowania pracowników w transporcie drogowym lub istotne naruszenie przepisów o kabotażu dołączy do katalogu przesłanek uprawniających do pozbawienia wymogu dobrej reputacji, a w konsekwencji utraty licencji.
   
   
5. Pakiet wyłącza kierowców realizujących przewozy międzynarodowe spod zasad delegowania i w ten sposób poddaje ich pod reżimy prawne poszczegolnych krajów. To w praktyce oznacza brak możliwości uwzględniania polskich delagcji w kalkulacjach płacy minimalnej wymaganej lokalnie przez protekcjonistycznie nastawione kraje członkowiskie. Pakiet uprości procedury zgłoszeń, ale w kontekście polskim pakiet mobiloności oznacza potężne zagrożenie wzrotu kosztów pracowniczych.

Ostatnią szansą na wprowadzenie zmian w tym projekcie będzie drugie czytanie w Parlamencie Europejskim, który jednak w pierwszym czytaniu zatwierdził taki kształt przepisów. Dlatego jest bardzo prawdopodobne, że projekt zostanie przyjęty bez znaczących zmian i w opisanym wyżej kształcie wejdzie w życie.

TAGI: