Powrót sankcji w VAT - kosztowna korekta deklaracji podatkowej?

Z dniem 1 stycznia 2017 roku w polskim systemie podatkowym ponownie wprowadzono sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego za nierzetelne rozliczenie podatku VAT. Podstawowa wysokość sankcji wynosi 30% kwoty, o którą zaniżono podatek, ale w skrajnych przypadkach zastosowanie może mieć sankcja podwyższona, która wynosi aż 100% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego.

Co to oznacza w praktyce? Jeżeli kontrola podatkowa wykaże zaniżenie zobowiązania z tytułu VAT, to oprócz konieczności uregulowania zaległości wraz z odsetkami podatnik będzie musiał zapłacić zobowiązanie sankcyjne, które co do zasady wynosi 30% kwoty zaniżonego podatku.

Jeżeli w trakcie kontroli (lub po jej zakończeniu) podatnik złoży stosowną korektę (lub złoży deklarację, której nie złożył w terminie) i zapłaci zaległy podatek W CAŁOŚCI to organ kontrolujący nałoży sankcję obniżoną, wynoszącą 20%.

Czy oznacza to, że za każdy błąd w deklaracji VAT konieczne będzie poniesienie tej sankcji przez podatnika?

Na szczęcie ustawa nowelizująca zawiera wyjątki, które pozwalają nam uspokoić podatników. Jeżeli przed wszczęciem kontroli sami zauważymy swój błąd i złożymy korektę deklaracji oraz opłacimy podatek z odsetkami to unikniemy nałożenia sankcji. Ważny wyjątek dotyczy także często pojawiających się błędów w zakresie momentu rozpoznania obowiązku podatkowego lub momentu odliczenia podatku naliczonego, czyli w praktyce ujęcia faktur w niewłaściwym okresie rozliczeniowym. Zgodnie z art. 112b ust. 3 pkt 2 b ustawy o VAT sankcji nie stosuję się w odniesieniu do pomyłek polegających na ujęciu podatku należnego lub naliczonego w niewłaściwym okresie rozliczeniowym. Tego rodzaju błędy podatnika, podobnie jak błędy rachunkowe i oczywiste omyłki, wiążą się jedynie z obowiązkiem zapłaty zaległego podatku wraz z odsetkami za zwłokę.

Warto też zwrócić uwagę, że w stosunku do przypadków kwalifikowanych jako świadome uczestnictwo w oszustwach podatkowych zastosowanie ma sankcja podwyższona wynosząca 100%. Najwyższa sankcja dotyczyć będzie zaniżenia podatku wynikającego z użycia tzw. „pustych faktur”, faktur wystawionych przez podmioty nieistniejące lub faktur dotyczących czynności pozornych albo mających na celu obejście przepisów. Tego rodzaju przypadki będą objęte sankcją niezależnie od tego, czy podatnik sam skoryguje deklarację, czy zrobi to za niego organ podatkowy.

Z uwagi na ujęcie w katalogu „ewidentnych nadużyć” (sankcjonowanych zastosowaniem stawki 100%) użycia faktury wystawionej przez podmiot nieistniejący warto podkreślić konieczność zwiększenia ostrożności przy weryfikacji kontrahentów, albowiem nowa sankcja w VAT zwiększa jeszcze bardziej ryzyko współpracy z niewiarygodnymi podmiotami. Co więcej, w uzasadnieniu nowelizacji wskazano, że podwyższone sankcje nie będą stosowane w odniesieniu do podmiotów działających w dobrej wierze, które nieświadomie uczestniczyły w tego rodzaju transakcjach. Co prawda powyższe niestety nie znajduje bezpośredniego odzwierciedlenia w samej ustawie, aczkolwiek zachowanie dokumentacji potwierdzającej naszą staranność przy weryfikacji kontrahenta (np. kopia potwierdzenia rejestracji jako podatnika VAT, dokumenty rejestrowe okazane przy zawieraniu transakcji etc.) może się okazać zbawienne przy okazji późniejszej kontroli i daje szansę na uniknięcie dodatkowej sankcji.

Pojawienie się dodatkowej sankcji powinno także stanowić motywację dla rzetelnego i sprawnego monitorowania poprawności rozliczeń VAT. Jeżeli dostrzeżemy jakiś błąd lub poweźmiemy wątpliwość co do prawidłowości rozliczenia warto jak najszybciej wyjaśnić sprawę i złożyć stosowną korektę. Wtedy (oczywiście jeżeli zapłacimy różnicę w podatku i ew. odsetki) organ nie będzie mógł naliczyć nam dodatkowej sankcji. Jeżeli jednak błąd zostanie wychwycony już w trakcie czynności kontrolnych to nawet przy skorygowaniu deklaracji i zapłacie zaległości musimy liczyć się z dodatkowym „kosztem” wynoszącym 20% od wartości zaniżonego zobowiązania podatkowego.

Nowe przepisy mają co do zasady zastosowanie wyłącznie do okresów rozliczeniowych przypadających po 1 stycznia 2017 roku (reguluje to art. 11 ustawy z dn. 01.12.2016 zmieniającej ustawę o VAT). Jednakże w przypadku przenoszenia nadwyżki VAT naliczonego na kolejne okresy istnieje ryzyko objęcia sankcją także zdarzeń dotyczących okresów sprzed 1 stycznia 2017.

TAGI: