EN
PL
Najnowsze rozstrzygnięcia sądów administracyjnych oraz zmiany w podejściu organów podatkowych przesądzają, że świadczenia niepieniężne wykonywane przez wspólników spółek z o.o. na podstawie art. 176 kodeksu spółek handlowych nie dają podstaw do uniknięcia składki zdrowotnej. Dodatkowo, w spółkach korzystających z tzw. estońskiego CIT mogą one być kwalifikowane jako ukryte zyski, co oznacza konieczność ich opodatkowania.
Nasza kancelaria od początku przestrzegała klientów przed stosowaniem tego rozwiązania wyłącznie w celu optymalizacji składkowej lub podatkowej. Wskazywaliśmy, że istnieje wysokie ryzyko jego zakwestionowania przez organy, które – jak pokazują najnowsze wyroki – niestety w pełni się zmaterializowało.
Na czym polega konstrukcja z art. 176 k.s.h.?
Przepis ten pozwala w umowie spółki zobowiązać wspólnika do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, precyzując ich rodzaj i zakres. Mogą one obejmować m.in. udostępnienie określonego sprzętu, świadczenie usług, doradztwo czy dostarczanie oprogramowania. Wynagrodzenie wypłacane jest niezależnie od osiągnięcia zysku, pod warunkiem że nie przewyższa stawek rynkowych.
Po wprowadzeniu Polskiego Ładu konstrukcja ta stała się popularnym rozwiązaniem wśród spółek poszukujących sposobu na ograniczenie obciążeń związanych ze składką zdrowotną. Obecnie jednak linia orzecznicza i stanowisko organów jednoznacznie tę możliwość wykluczają.
Orzecznictwo NSA: to tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego
Naczelny Sąd Administracyjny w szeregu czerwcowych wyroków potwierdził, że wynagrodzenie wspólnika uzyskiwane na podstawie art. 176 k.s.h. może stanowić podstawę do objęcia go obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.
Szczególnie istotny jest wyrok NSA z 12 czerwca 2025 r., sygn. II GSK 2412/24, w którym sąd wskazał, że świadczenia realizowane przez wspólników spółki w ramach zobowiązań określonych w art. 176 k.s.h., posiadające charakter usług ciągłych, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego jako umowy o świadczenie usług (art. 750 k.c.), zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
W praktyce oznacza to, że:
- wiele świadczeń ma charakter stały, a nie „powtarzalny” w rozumieniu przepisów,
- często pokrywają się one z obowiązkami członka zarządu i dotyczą wewnętrznych spraw spółki,
- są realizowane w sposób ciągły i bezterminowy, co odpowiada cechom umowy o świadczenie usług.
W konsekwencji, nawet jeśli zapis o świadczeniach niepieniężnych znajduje się w umowie spółki i jest jedyną podstawą wypłaty wynagrodzenia, nie wyłącza to obowiązku opłacania składki zdrowotnej.
Estoński CIT – dodatkowy problem
W ostatnich miesiącach pojawiły się również interpretacje podatkowe, w których organy skarbowe uznały, że wynagrodzenie wypłacane wspólnikom z tytułu świadczeń z art. 176 k.s.h. w całości stanowi ukryty zysk. Oznacza to konieczność opodatkowania go w ramach estońskiego CIT, bez możliwości skorzystania z wyłączeń przewidzianych w ustawie o CIT.
Takie stanowisko może istotnie zwiększyć obciążenia podatkowe spółek, które dotychczas korzystały z tego rozwiązania.
Co powinni zrobić przedsiębiorcy?
Biorąc pod uwagę aktualne stanowisko sądów i organów, rekomendujemy:
- Dokonanie przeglądu zapisów umowy spółki pod kątem postanowień dotyczących art. 176 k.s.h.
- W razie potrzeby – zmianę lub usunięcie zapisów, które mogą generować ryzyka składkowe lub podatkowe.
- Dokumentowanie faktycznego wykonywania świadczeń, ich charakteru i częstotliwości.
- W spółkach korzystających z estońskiego CIT – uwzględnienie potencjalnego dodatkowego obciążenia w kalkulacjach podatkowych.
Podsumowanie:
Konstrukcja z art. 176 k.s.h., która była promowana jako bezpieczne narzędzie optymalizacyjne, obecnie może prowadzić do poważnych konsekwencji podatkowych i składkowych. W naszej ocenie, potwierdzonej przez najnowsze orzecznictwo, stosowanie tego rozwiązania wymaga wyjątkowej ostrożności i każdorazowej analizy prawno-podatkowej.